“Bu ildən Səhiyyə Nazirliyinin Analitik Ekspertiza Mərkəzi (AEM) dünya praktikasında əczaçılıq istehsalının sertifikasiyasının əsasını təşkil edən GMP təftişini həyata keçirməyə başlayıb. Belə ki, son dörd ay ərzində müxtəlif ölkələrin dərman istehsalı ilə məşğul olan 8 şirkətinin GMP tələblərinə uyğun yoxlaması aparılıb”. Bu haqda bizə AEM-in keyfiyyət üzrə meneceri Rauf Əfəndiyev məlumat verdi.
Müsahibimiz bildirdi ki, GMP (Good Manufacturing Practice) məhsulların lazımi səviyyədə istehsalı praktikası deməkdir. Bu, keyfiyyətə təminatın əsas tərkib hissəsi olub, məhsulun daim müvafiq standartlara uyğun istehsal edildiyinə, eyni zamanda, öz təyinatına, qeydiyyat sənədlərinə, bu məhsula dair spesifikasiyaya, eləcə də marketinq, lisenziyalaşdırma orqanlarının tələblərinə uyğun olduğuna zəmanət verən sistemdir: “Müasir dövrdə dərman vasitələrinin istehsal prosesinin yüksək səviyyədə təşkili məhz GMP tələbləri əsasında aparılır. Bu tələblər dərman vasitələri istehsalının bütün mərhələlərini tənzimləyir”.
R.Əfəndiyev GMP standartının 1963-cü ildə ABŞ-da meydana çıxdığını, bu sahədə ilk beynəlxalq sənədin isə 1968-ci ildə Ümumdunya Səhiyyə Təşkilatı mütəxəssisləri tərəfindən hazırlandığını dedi. 1970-ci illərdən etibarən GMP konsepsiyasından əksər ölkələrin yararlandığını vurğulayan müsahibimiz hazırda bu tələblərin dərman vasitələri, tibbi avadanlıq, qida məhsulları, qida əlavələri, kosmetik vasitələrin istehsalında tətbiq edildiyini bildirdi: “Ümumiyyətlə, dərman vasitələri istehsalçılarının yoxlanılması müasir dövrdə dünyada çox geniş tətbiq edilən təcrübədir. Ölkəyə idxal edilən dərman vasitələrinin daim yüksək keyfiyyətə, təhlükəsizliyə və effektivliyə malik olmasını təmin etmək üçün bəzi hallarda istehsalçı şirkətlərin təftişinə ehtiyac yaranır. Məhz GMP yoxlamalar istehsalçının istehsalat prosesini hansı səviyyədə təşkil etdiyini müəyyənləşdirməyə, istehsalçının potensialını aşkarlamağa imkan verir. GMP-nin əczaçılıq tələbləri keyfiyyət sistemi, işçi heyəti, sahələr və avadanlıqlar, sənədləşmənin sistemli və sadə olması, istehsalat, keyfiyyətin yoxlanılması, müqavilələr əsasında iş, şikayətlərə reaksiyalar və məhsulların effektiv geri yığılması, daxili təftişdən ibarətdir”.
Keyfiyyət üzrə menecer diqqətə çatdırdı ki, ölkəmizdə Prezident İlham Əliyevin 29 dekabr 2012-ci il tarixli Fərmanı ilə təsdiq edilmiş “Azərbaycan 2020: gələcəyə baxış” İnkişaf Konsepsiyasının 8-ci hissəsinə əsasən, Səhiyyə Nazirliyinin fəaliyyət istiqamətləri müəyyənləşdirilib. Buna uyğun olaraq, prioritet inkişaf sahələri üzrə tədbirlərin həyata keçirilməsi məqsədilə “Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin 2014-2020-ci illər üzrə strateji planı" təsdiqlənib. O qeyd etdi ki, əhalinin keyfiyyətli, təhlükəsiz və effektiv dərman vasitələri ilə və tibbi təyinatlı mallarla təmin edilməsi, eləcə də dərman vasitələri ilə bağlı bütün mərhələlərdə (tədqiqat, hazırlanma, yoxlanma, istehsal, qeydiyyat, satış, istifadə və s.) beynəlxalq standartlara keçilməsi həmin sənəddə yer alan aktual məsələlərdəndir: “Onu da vurğulayım ki, GMP sahəsində bir sıra beynəlxalq (Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı – WHO GMP), regional (Avropa Birliyi – EU GMP, Cənub –Şərqi Asiya Ölkələri Birliyi – ASEAN GMP və s.) və milli tələblər mövcuddur. Səhiyyə Nazirliyinin Analitik Ekspertiza Mərkəzi tərəfindən dərman vasitələrinin istehsalçılarının qiymətləndirilməsi zamanı Azərbaycan Respublikası Konstitusiyası, ölkə rəhbərinin “Beynəlxalq (regional) və dövlətlərarası standartların, normaların, qaydaların və tövsiyələrin Azərbaycan Respublikası ərazisində tanınması və tətbiq edilməsi Qaydalarının təsdiq edilməsi” barədə Fərmanı əsas tutulur, ÜST-nin GMP standartına dair tələb və tövsiyələrinə istinad edilir. Bu sahədə milli tələblərin işlənib hazırlanması çox mühüm məsələlərdən biridir və artıq bu istiqamətdə müəyyən tədbirlər görülməyə başlanıb”.
R.Əfəndiyev sonda əczaçılıq sektorunun yenidənqurulması və inkişafı istiqamətində qarşıda duran əsas məqsədlərə nail olmaq üçün AEM tərəfindən aparılan GMP yoxlamalarının planlı qaydada həyata keçirildiyini və gələcəkdə bu sahədə işlərin təkmilləşdirilməsinin nəzərdə tutulduğunu dedi. Yoxlamaları həyata keçirən mütəxəssislərin peşəkarlıq səviyyəsinin daha da artırıldığını və bu sahəyə yeni kadrların cəlb olunduğunu söylədi.

Ü.FƏRZƏLİYEVA

---

---